ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Σε μια περίοδο μαζικών και δυναμικών αλλαγών στα αστικά κέντρα, η Κωνσταντινούπολη κάνει αισθητή την παρουσία της μέσα από ένα φιλόδοξο project από τη Zaha Hadid (στο διαγωνισμό το 2006), το πιο φιλόδοξο των τελευταίων ετών σχετικά με την πόλη, γνωστό ως the Kartal Industrial Area Central Business District Plan (Kartal Sanayi Bölgesi Merkezi İş Alanları Planlaması). Πρόκειται για μια έκταση 555 εκταρίων, που απλώνεται δίπλα στη θάλασσα του Μαρμαρά, στην ανατολική όχθη της πόλης σε κομβικό σημείο, και προορίζεται να γίνει ένα νέα επιχειρηματικό και τουριστικό κέντρο.
ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ
Συγκεκριμένα περιλαμβάνει: μια κεντρική επιχειρηματική περιοχή, χώρους κατοικίας, πολιτιστικές εγκαταστάσεις όπως αίθουσες συναυλιών, μουσεία θέατρα καθώς επίσης τουριστικά ξενοδοχεία και μια μαρίνα.
CONCEPT
Η αρχιτεκτονική του ορθογωνίου και του τετραγώνου που κυριαρχεί στην Τουρκία αιώνες τώρα αντικαθίστανται με το συγκεκριμένο έργο από τις καμπύλες και τα διανύσματα. Φαινομενικά αυτές οι αρχιτεκτονικές μορφές έχουν περισσότερα κοινά στοιχεία με την προ-μοντέρνα οθωμανική αρχιτεκτονική παρά με τη μοντέρνα που κυριαρχεί χρόνια τώρα στην Κωνσταντινούπολη. Το σχέδιο αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο από ρέουσες μορφές και κυματιστές γραμμές από μέταλλο, γυαλί και μπετόν, συνιστώντας μια τολμηρή έκφραση φουτουρισμού, πρωτόγνωρη σε μια πόλη της οποίας η ιστορία και η κουλτούρα δεν έχει εμφανίσει νωρίτερα κάτι ανάλογο.
ΚΤΙΡΙΑ
Οι ρέουσες αυτές μορφές σχηματίζουν μια σειρά τύπων κτιρίων από πύργους και πολυκατοικίες μέχρι προαύλιους χώρους. Τα κτίρια είναι ένα μείγμα ορισμένων δεσποζουσών τύπων, όπως οι πύργοι, που μοιάζουν με τεντωμένους κορμούς δέντρων σε ρομβοειδείς σχηματισμούς, ορισμένα από τα οποία διαθέτουν και αυλή. Εμφανίζεται έτσι μια διαρρύθμιση κτιρίων η οποία επιχειρεί να μιμηθεί την κυματοειδή τοπογραφία της Κωνσταντινούπολης. Το σχέδιο συντονίζει τις διάφορες μορφές των κτισμάτων σε μια κυματοειδή διάταξη, ενώνοντας καθένα από αυτά με τα υπόλοιπα με μια συνεχή ροή. Εντύπωση προκαλούν επίσης και οι επίπεδες μυτερές, σε σχηματισμό διαμαντιού, κατασκευές που απλώνονται στη θάλασσα.
ΑΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Βασικό ζητούμενο υπήρξε ένα είδος βαθμονόμησης της ρευστότητας που παρουσιάζει η δυναμική αστικοποίηση της πόλης μέσω των εξίσου δυναμικών αρχιτεκτονικών γεωμετρικών μορφών, οι οποίες χαρακτηρίζουν τον σχεδιασμό της Zaha Hadid. Το σχέδιο μοιάζει με ένα δίχτυ ή πλέγμα κτιρίων το οποίο μπλέκεται και πλέκεται με την υπάρχουσα δομή του παλιού αστικού ιστού. Περιοχές υψηλής πυκνότητας, αποτελούμενες από συστάδες πύργων, περιπλέκονται με περιοχές χαμηλής πυκνότητας διαμορφώνοντας αυτή την λοφώδη μορφή της όλης σύνθεσης.
Ωστόσο αυτή η αρχική μονολιθική οργάνωση των μεγάλων οικοδομικών τετραγώνων καθώς επίσης και ο ελλιπής σχεδιασμός σε επίπεδο οδικού δικτύου, που εμφανίστηκε στην πρώτη παρουσίαση του σχεδίου, πριν την εξέλιξή του, χαρακτηρίστηκε με επικριτικά σχόλια. Η εμφάνιση της εξελιγμένης μορφής της αρχικής ιδέας ανάστρεψε το αρνητικό κλίμα και έγινε περισσότερο αποδεκτή. Σύμφωνα με αυτήν διατηρήθηκε η αρχική σύλληψη του πλέγματος ως βασικό στοιχείο σύνθεσης καθώς επίσης και οι γενικοί άξονές της, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στο σχεδιασμό οδικού δικτύου και την ροή των χώρων με την μεταξύ τους αλληλοδιείσδυση σε όλη τη σύνθεση.
ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ
Ένα δικτυωτό πλέγμα οδών με τρία κύρια σύνολα πυκνοτήτων δημιουργεί μια ενδιαφέρουσα κορυφογραμμή στον ορίζοντα, που εκμεταλλεύεται την παράκτια διάταξη, τη θαλάσσια και γενικότερα την ελεγχόμενη προοπτική θέα.
Μια νέα κύρια λεωφόρος αποτελεί την βασική αρτηρία, τη “ραχοκοκαλιά”, η οποία παρέχει τις βασικές συνδέσεις.
Δημιουργείται μια πολικότητα μεταξύ των του βόριου( κοντά στη λίμνη) και του νότιου(δίπλα στη θάλασσα) τμήματος με μεγάλες αναδιαμορφωμένες και δημόσιες περιοχές.
Η οργάνωση της πόλης με βάση το πολυκεντρικό μοντέλο έχει ως στόχο τη δυνατότητα δημιουργίας ποικίλων προνομιών και ευκαιριών για την εξισορρόπηση και τη γενικότερη βιώσιμη ανάπτυξη της.
Η γένεση οικονομική ώθησης σε περιοχές παρακείμενες με αυτήν της μελέτης είναι επακόλουθο της ευημερίας και του των προνομίων που η νέα αστική δομή θα δημιουργήσει.
Βασικό μέλημα η δημιουργία νέων “ζωντανών” αστικών περιοχών με ενοποιημένο σύστημα δημόσιων μεταφορών, στις οποίες θα ζουν, θα δραστηριοποιούνται και θα δουλεύουν κατά προσέγγιση 100.000 άνθρωποι.
Σημαντικός παράγοντας στην εκτέλεση του σχεδίου και ειδοποιός διαφορά σε σχέση με άλλα μεγάλα έργα δημόσιου σχεδιασμού στην Τουρκία υπήρξε η συμμετοχή του ιδιωτικού αλλά και του δημόσιου τομέα στη διαμόρφωση του συνολικού σχεδιασμού.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Αξίζει να τονιστεί η σημασία του συγκεκριμένου έργου ως ένας τρόπος εισαγωγής της σύγχρονης αρχιτεκτονικής και του αστικού σχεδιασμού τόσο στην πόλη όσο και στην Τουρκία ολόκληρη. Δίνεται ένα νέο όραμα, μια σύγχρονη οπτική με ζωντανές, εκτεταμένες, ελαφρύτερες μορφές απο γυαλί και μέταλλο, σε μια περιοχή όπου επικρατεί η ανώνυμη, δυσάρεστη για τον χρήστη και άτυπη αρχιτεκτονική στην αστική εξάπλωση. Η επικέντρωση του project στις επιχειρηματικές και τουριστικές δραστηριότητες θα καταστήσει την περιοχή μια σημαντική εναλλακτική, ένα υπόκεντρο του υπάρχοντος επιχειρηματικού κέντρου.
Τόσο το σχέδιο όσο και το μέγεθος του, με την οικοδομήσιμη περιοχή να ανέρχεται στα 6.000.000 m2, αποτελεί το πιο φιλόδοξο εγχείρημα του όλων των εποχών στην περιοχή. Αποτελεί συνεπώς μια πρόκληση όχι μόνο ως προς την υλοποίηση του αλλά και ως προς το βαθμό αποδοχής από το ευρύτερο σύνολο στο οποίο επιχειρεί να ενταχθεί λαμβάνοντας υπόψη μας ότι πρόκειται για κάτι καινοτόμο και ριζοσπαστικό.
ΠΗΓΕΣ
www.ibb.gov.tr
www.arcspace.com
www.architecturelist.com
zahahadid.vm.bytemark.co.uk
www.arkitera.com